Jak brzmi kaszel krtaniowy?
Kaszel krtaniowy daje się bardzo łatwo rozpoznać, bo jest charakterystyczny. Dźwięki, które mu towarzyszą, przypominają szczekanie psa. Niektórzy utożsamiają je z odgłosem wydawanym przez foki lub pustym dudnieniem. Kaszel krtaniowy bardzo często ma charakter napadowy i najczęściej pojawia się w nocy i wczesnym rankiem. Zdarza się, że towarzyszy mu uczucie duszności. To wynik zmian w obrębie środkowego odcinka dróg oddechowych, właśnie w okolicy krtani. Kiedy pod wpływem pewnych czynników narząd mowy kurczy się, wówczas przepływ powietrza zostaje utrudniony, co wpływa na brzmienie kaszlu. Oprócz niego mogą pojawiać się także świsty oddechowe (stridor) oraz chrypka. Chrypka i zmiana głosu czy nawet bezgłos oznaczają, że zapalenie objęło również fałdy głosowe. Rozszerzenie zakażenia zdarza się często, zwłaszcza przy infekcjach wirusowych.
Wirusy - główna przyczyna kaszlu krtaniowego
Główną przyczyną kaszlu krtaniowego są wirusy (zakażenie bakteryjne, wywołujące błonicę też objawiającą się szczekającym kaszlem, pojawia się dziś sporadycznie). Wirusy występują pod wieloma postaciami, które łatwo mutują, przez co stanowią główny czynnik etiologiczny. Szacuje się, że na infekcje wirusowe człowiek dorosły może zapadać nawet 4 razy w ciągu roku. U dzieci ta liczba się podwaja, o czym najlepiej wiedzą rodzice, których pociechy uczęszczają do szkół, przedszkoli i żłobków.
Jedną z wirusowych chorób wieku dziecięcego jest podgłośniowe zapalenie krtani, znane też jako krup wirusowy. Dotyka najczęściej maluchy w przedziale wiekowym od <1. do 5. roku życia. Tak małe dzieci szybko się zarażają, ponieważ wirusy paragrypy, grypy, adenowirusy, wirusy RS i metapneumowirusy odpowiedzialne za tę chorobę przenoszą się drogą kropelkową. Kiedy przedostają się do nabłonka, łatwo roznoszą zakażenie w dół układu oddechowego, zakażając krtań i/lub narządy z nią sąsiadujące - niekiedy tchawice, fałdy głosowe, innym razem okolicę podgłośni, a nawet oskrzela. Podgłośniowe zapalenie krtani zwykle ma łagodny przebieg. Kaszel krtaniowy u dzieci, podobnie jak u dorosłych, przeważnie mija samoistnie w ciągu 2-3 dni, po których na ogół wraca się do pełni zdrowia. Choroby objawiające się kaszlem krtaniowym oraz stridorem mogą być leczone w domu, jednak gdy dotyczą niemowląt lub osób starszych, a także niosą silne objawy (zwłaszcza duszności), koniecznie wymagają hospitalizacji.
Kaszel krtaniowy wywołują nie tylko wirusy
Chociaż infekcje wirusowe to najczęstsza przyczyna kaszlu krtaniowego, może pojawiać się także z innych powodów. Jednym z nich jest obecność ciała obcego w przełyku. Zalegający w gardle przedmiot czy resztki pokarmów tak samo wywołują niedrożność przewodu oddechowego, jak jego zwężenie spowodowane obecnością chorobotwórczych drobnoustrojów. Innym źródłem szczekającego kaszlu może być refluks żołądkowo przełykowy. W tym przypadku dolegliwości ze strony układu oddechowego wynikają z obrzęku krtani, stale podrażnianej cofającą się treścią pokarmową. Ponadto kaszel krtaniowy bywa objawem alergii i może pojawiać się w przebiegu astmy oskrzelowej. Jeśli utrzymuje się długo, ponad 3 tygodnie, a więc ma charakter przewlekły, najczęściej rozszerza się diagnostykę o wnikliwą ocenę laryngologiczną, popartą badaniami obrazowymi (USG, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny). Ich wyniki pozwalają wykluczyć prawdopodobieństwo nowotworu bądź wad czy urazów anatomicznych, mogących stanowić bezpośrednią przyczynę wystąpienia długotrwałego kaszlu krtaniowego. Ułatwiają także ustalenie, czy kaszel krtaniowy nie ma podłoża psychogennego. Suchy, długo utrzymujący się kaszel może być oznaką problemów neurologicznych. Osoba nadmiernie obciążona psychicznie, która nie posiada innych narzędzi, aby poradzić sobie ze stresem, przynosi sobie ulgę emocjonalną, kaszląc. Oczywiście najczęściej dzieje się to nieświadomie.
Jak leczyć kaszel krtaniowy?
Leczenie kaszlu krtaniowego u dzieci, tak samo jak u dorosłych jest ściśle uzależnione od jego przyczyny. Na czym innym polega zwalczanie objawów alergii niż na przykład infekcji wirusowej. Jeśli przyczyną kaszlu i świstów krtaniowych jest zapalenie krtani, wówczas wdraża się leczenie inhalacyjne, niekiedy z zastosowaniem glikokortykosteroidów. Terapia ze sterydami przynosi bardzo dobre efekty. Poza tym włącza się leczenie objawowe:
- na gorączkę środki przeciwgorączkowe,
- na ból gardła tabletki do ssania, które dobrze, jeśli nie tylko znieczulają miejscowo, lecz także dodatkowo nawilżają śluzówkę (tak działają pastylki np. z benzydaminą),
- na katar krople zmniejszające obrzęk i redukujące wydzielinę.
Jeśli chodzi eliminację kaszlu, nawet kaszlu krtaniowego z wydzieliną, wybiera się leki przede wszystkim o działaniu przeciwzapalnym i nawilżającym. Syropy wykrztuśne i hamujące odruch kaszlu są stosowane w wyjątkowych przypadkach.
Ponieważ kaszel krtaniowy wiąże się ze zwężeniem krtani, przez co utrudnia swobodne oddychanie, w trakcie jego napadu zaleca się choremu, aby stanął przy otwartym oknie i zaczerpnął świeżego powietrza. ,,Przewietrzenie się” poprawia drożność układu oddechowego, dzięki czemu pozwala wyciszyć męczące objawy. Trzeba jednak pamiętać, aby się odpowiednio ubrać. Innymi sposobami na poprawienie kondycji osób mierzących się z kaszlem krtaniowym jest regularne wietrzenie pomieszczeń, spożywanie większej ilości płynów no i oczywiście oszczędzanie głosu. Krtań umożliwia wydawanie dźwięków, więc kiedy choruje, warto ją wesprzeć i choć trochę odciążyć.
