Co znaleziono w studni? Prezentacja artefaktów

Znaleziska dokonano w nieużytkowanej od czasów II wojny światowej studni, która zlokalizowana jest przy dzisiejszej ul. Piramowicza w Lubaniu. O istnieniu studni było wiadomo od lat, jednak odnaleziono ją dopiero przy okazji miejskiej inwestycji prowadzonej w tym miejscu. Nadzór archeologiczny nad pracami prowadzony był przez Muzeum Regionalne w Lubaniu.

2 kwietnia pracownicy placówki przystąpili do pierwszych prac. W trakcie konferencji, która odbyła się 10 kwietnia, tak o poszukiwaniach w zapomnianej studni opowiadał dyrektor lubańskiego Muzeum Regionalnego: 

„W czasie działań wojennych czy pożarów, gdy pewne przedmioty traciły wartość, bardzo często trafiały właśnie do studni, które stają się takimi depozytami, w których przechowywane są cenne przedmioty z przeszłości. (…) Podczas pierwszych prób eksploracji tej studni nie spodziewaliśmy się niczego wyjątkowego, studnia była młoda i wszystko wskazywało na to, że jej główna warstwa całkowicie zasypana jest gruzem z sali sportowej, która niegdyś tam stała”.

Prace rozpoczęto od usunięcia potężnego bloku piaskowca, którym przykryta była studnia. Kiedy przystąpiono do metodycznych prac archeologicznych okazało się, że tuż pod blokiem z piaskowca znajduje się zasypisko z wystającym fragmentem hydrantu. Tuż pod hydrantem, zaledwie metr pod ziemią, zaczęła pojawiać się broń biała a następnie broń palna.

W studni znaleźliśmy depozyt broni z drugiej połowy XIX wieku i I wojny światowej oraz pojedyncze egzemplarze wyposażenia bojowego z epoki II wojny światowej zarówno niemieckie jak i radzieckie – relacjonował dr Łukasz Tekiela, dyrektor Muzeum Regionalnego. - Natomiast jeśli chodzi o ten trzon kolekcji jest to broń pruska, niemiecka, francuska, rosyjska i angielska. Jest tam broń biała długa, palna, dominują bagnety – jest ich 19, około 15 szabel i pałaszy. Dodatkowo około 14 karabinów, jeden hełm, kilka hantli o różnym ciężarze, to są przedmioty już z sali gimnastycznej, która stałą obok studni. Także menażki, manierki i jakieś drobne przedmioty związane z funkcjonowaniem studni.

Znalezisko dla poszukiwaczy było wielkim zaskoczeniem. Początkowo przypuszczano, że znajdowane przedmioty umieszczone zostały w wielkiej beczce, której fragmenty znajdowano od samego początku eksploracji. W związku z tym na początku prac postawiono tezę roboczą, że przedmioty te zostały zdeponowane przez Niemców. Stać się to miało wiosną 1945 roku, tuż przed bitwą lubańską, aby je ukryć przed nadchodzącymi wojskami radzieckimi ze względu na ich wartość. Jednak w momencie, gdy studnia została wyeksplorowana do dna i okazało się, że przedmioty były znajdowane na całej wysokości zasypiska zweryfikowano tezę roboczą.

W chwili obecnej jesteśmy przekonani, że przedmioty te nie zostały schowane przed bitwą ani w jej trakcie jako depozyt, który miał uchronić je przed kradzieżą. Z całą pewnością przedmioty zostały zniszczone w trakcie bitwy lubańskiej. Większość tych przedmiotów nie jest zniszczona jedynie przez wilgoć, ale przez oddziaływanie na nie wysokiej temperatury. Więc zostały najpierw spalone a później, najprawdopodobniej Polacy, wrzucili je wraz z innymi elementami uzbrojenia i pociskami moździerzowymi do studni. Następnie, by nikt po to nie sięgał, przykryto to celowo potężnym piaskowcem stąd też nikt wcześnie na to nie natrafił – wyjaśnia Łukasz Tekiela.

Znalezione przedmioty zostaną zakonserwowane i kiedy kolekcja zostanie odpowiednio przygotowana i opisana zostanie zaprezentowana na wystawie czasowej, natomiast najciekawsze elementy trafią na wystawę stałą lubańskiego muzeum.

Jeżeli chodzi o odkrycia na terenie Lubania i o broń jest to najciekawsze znalezisko, którego dokonano - podkreślał dyrektor muzeum.

Co do samej studni Arkadiusz Słowiński, burmistrz Lubania zapewnia, że zostanie ona zachowana i wyeksponowana. Stanie się to jednak dopiero, gdy zakończą się inwestycje budowlane na placu ponad studnią, gdyż teren w przyszłości przewidziany jest pod budowę kamienicy.

Okazuje się, że to nie ostatnia studnia, o której wiedzą lubańscy archeolodzy. Wiadomo, że na placu przy ul. Piramowicza jest jeszcze jedna studnia i to o wiele starsza. Jednak prawdziwą wisienką na torcie będzie XIII – wieczna studnia zlokalizowana przy trecie, która czeka na eksplorację. Istnieje jednak podejrzenie, że w trakcie budowy tretu została zalana betonem, jeżeli tak się stało poszukiwaczy czeka poważne wyzwanie.

Zapraszamy do obejżenia zapisu naszej transmisji, którą na żywo prowadziliśmy z konferencji prasowej z 10 kwietnia 2018 roku.