"Masz prawo do mediacji"

Sama idea mediacji jako narzędzia do rozwiązywania sporów poza sądem, po raz pierwszy, pojawiła się w polskim systemie prawnym w 1991 roku, w ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Następnie, w kodeksie karnym w 1997 roku.Później w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich w roku 2001, w postępowaniu przed sądami administracyjnymi w 2004 roku. A od 2005 roku w sprawach cywilnych. Mediacja jest tutaj rozumiana jako dobrowolna, poufna i niesformalizowana forma pozasądowego postępowania w celu zawarcia ugody, przy udziale bezstronnego mediatora (może to być osoba godna zaufania lub instytucja).

Mediacja jest możliwa zarówno w sprawach karnych (także w sprawach z nieletnim sprawcą czynu karalnego), cywilnych i w sprawach rodzinnych. Zasady mediacji są zawsze jednakowe. Obie strony konfliktu muszą wyrazić na nią zgodę i w każdej chwili mogą się z niej wycofać. Strony mediacji mają równe prawa, a sam przebieg mediacji ma charakter poufny. Mediator nie może narzucać stronom własnych propozycji rozwiązania sporu. Strony muszą także zaakceptować osobę mediatora i jego pomoc w rozwiązywaniu konfliktu.

W sprawach karnych mediacja ma na celu naprawienie wyrządzonych szkód materialnych i moralnych. Pozwala sprawcy przejąć odpowiedzialność za skutki popełnionego przez niego przestępstwa, natomiast pokrzywdzonemu pozwala na wyrażenie jego uczuć, oczekiwań i potrzeb. Mediacja także sprzyja trwałemu zakończeniu konfliktu lub jego załagodzeniu.