Probiotyki – co to takiego?
Probiotyki wzięły swoją nazwę z greki od „pro bios”, co w wolnym tłumaczeniu znaczy „dla życia”. Definicja probiotyków według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) określa, że są to żywe drobnoustroje, których podanie wykazuje korzystne oddziaływanie na zdrowie gospodarza. W przypadku probiotyków stosuje się najczęściej bakterie z rodzaju Lactobacillus oraz Bifidobacterium. Można spotkać się również z zastosowaniem drożdży Saccharomyces cerevisiae ssp boulardii, ale również Escherichia i Bacillus. Poszczególne, wyselekcjonowane szczepy są ze sobą łączone w celu uzyskania celowanego efektu terapeutycznego.
Właściwości probiotyków
Bakterie probiotyczne wytwarzają kwas mlekowy oraz krótkołańcuchowe nasycone kwasy tłuszczowe. Tym samym obniżają pH w jelitach, co powoduje zahamowanie rozwoju mikroorganizmów patogennych, dzięki czemu stwierdza się mniej toksycznych metabolitów. Przy niskim pH wzrasta ilość komórek NK układu odpornościowego (NK – natural killers) w surowicy krwi. Następuje też zintensyfikowane wydzielanie przeciwciał i leukocytów o zwiększonej aktywności fagocytarnej tzw. komórek żernych, które pochłaniają chorobotwórcze drobnoustroje i inne ciała obce.
Probiotyki mają właściwości antybakteryjne. Wspierają organizm w przypadku różnych nadwrażliwości pokarmowych, np. osłabiają efekty uboczne przy nietolerancji laktozy. Probiotyczne szczepy bakterii wykazują również aktywność antynowotworową poprzez hamowanie rozrostu komórek rakowych, wiązanie mutagenów i kancerogenów. Probiotyki mają wpływ na obniżenie stężenia lipidów we krwi, co zmniejsza ryzyko otyłości oraz chorób sercowo naczyniowych. Mogą wpływać na obniżenie ciśnienia krwi, poprzez wytwarzanie peptydów regulujących aktywność angiotensyny i bradykininy (czynniki regulujące napięcie ściany naczyń krwionośnych).
Alergie pokarmowe są spowodowane przenikaniem białek przez barierę jelitową do układu limfatycznego i krwionośnego. Układ odpornościowy rozpoznaje je jako ciała obce, które trzeba zwalczyć i tym samym daje dokuczliwe objawy. Prawidłowa bariera jelitowa musi być skolonizowana przez odpowiednie szczepy bakterii. Badania dowodzą, że przyjmowane z zewnątrz szczepy probiotyczne pomagają przywrócić naturalną florę jelitową i tym samym wzmocnić naturalną odporność ustroju.
Dla prawidłowej mikrobioty jelitowej ważne jest dostarczenie wraz z pożywieniem substancji o działaniu prebiotycznym, które będą wspierać aktywność pożytecznych mikroorganizmów. Są to przede wszystkim warzywa i owoce, które są źródłem błonnika frakcji rozpuszczalnej i nierozpuszczalnej. Warto zwrócić uwagę na dostarczenie w codziennym jadłospisie odpowiedniej ilości zielonych warzyw. Dobrą opcją zbilansowanych posiłków jest też catering dietetyczny w Szczecinie, Warszawie, Gdańsku i innych miastach, gdzie można zamówić dietę pudełkową.
Probiotyki – warunki dopuszczenia do obrotu
Probiotyk, który jest dopuszczony do sprzedaży i spożycia przez człowieka, musi przejść szereg badań, które trwają nawet kilka lat. Jest to proces wnikliwych badań klinicznych, które sprawdzają ich skuteczność i bezpieczeństwo.
Preparat, nazwany probiotykiem musi spełniać kilka bardzo ważnych kryteriów:
- przeznaczony do użytku przez człowieka, powinien pochodzić od ludzi;
- jego właściwości muszą być potwierdzone w randomizowanych badaniach klinicznych,
- musi mieć udokumentowany, korzystny wpływ na zdrowie człowieka;
- nie może wykazywać działania patogennego i toksynotwórczego;
- powinien mieć wysoką odporność na działanie soku żołądkowego, enzymów trawiennych oraz kwasów żółciowych;
- powinien cechować się wysoką aktywnością i żywotnością w układzie pokarmowym;
- nie może powodować żadnych skutków ubocznych;
- powinien być dostosowany do warunków panujących w świetle jelita;
- musi wykazywać stabilność;
- musi być oznaczony wg. rodzaju, gatunku i szczepu nowoczesnymi metodami genetycznymi.
Konkretny szczep probiotyczny musi być oznaczony według ustalonej kolejności. Pierwsza zawsze podana jest nazwa rodzajowa np. Lactobacillus, następnie nazwa gatunkowa np. casei, a na końcu występuje oznaczenie literowo-cyfrowe np. DN 114001.
Symbioza, czyli równowaga mikrobioty w organizmie człowieka to klucz do zdrowia. Sprawne funkcjonowanie układu immunologicznego, który jest związany z podśluzówką jelita, to bariera przed szkodliwym działaniem chorobotwórczych drobnoustrojów. Właściwa flora bakteryjna ogranicza ryzyko infekcji o podłożu wirusowym, bakteryjnym, grzybiczym i pasożytniczym.
